Omurga Eğrilikleri (Skolyoz)

 

Omurga eğriliği(skolyoz) genelde ergenliğin hemen öncesinde çocuklardaki büyüme atağı sırasında ortaya çıkar.  Skolyoz serebral palsi ve musküler distrofi gibi durumlardan kaynaklansa da çoğu skolyozun nedeni bilinmemektedir. Toplumda erişkin kişiler içinde yaklaşık %3 oranında skolyoz vardır. Skolyoz vakalarının çoğu hafiftir, ancak çocuklar büyüdükçe bazı omurga eğrilikleri daha şiddetli hale gelebilir. Şiddetli skolyoz sağlık problemlerine sebep olabilir. Özellikle şiddetli bir spinal (omurgasal) eğrilik göğüs içinde boşluk miktarını azaltabilir, bunun sonucu olarak kişinin nefes kapasitesinde azalma ve akciğer problemlerine neden olabilir. Bu yazımızda ergenlik döneminde oluşan omurga eğriliklerinden bahsedeceğiz.

Skolyoz genellikle kız çocuklarda erkek çocuklara göre daha sık görülür. Ailede skolyoz olması risk arttırsa da, bir çok skolyoz hastasının ailesinde omurga eğriliği bulunmaz. Çocukların büyüme atağı döneminde eğrilik hızla ilerleyebilir.

Çocuğunuzda her iki omuz seviyesinde eşitlik yoksa, belinde özellikle tek taraflı kamburluk varsa, leğen kemikleri arkada aynı seviyede değilse, kürek kemikleri simetrik değilse omurga eğriliğinden şüphelenilmelidir. Skolyozda bel ağrısı genellikle olmaz, eğer bel ağrısı var ise skolyoz ile birlikte omurgada ağrı yapan diğer rahatsızlıklar araştırılmalıdır.

Omurga eğriliğinden şüphe edildiğinde, ortopedi ve travmatoloji uzmanına başvurmalısınız. Ortopedik muayene yapıldıktan sonra eğriliğin derecesini tespit etmek için tüm omurgayı içine alacak şekilde röntgen filmi çekilir. Doktor tarafından film üzerinde eğrilik derecesinin ölçümü yapılır. Eğer çocukta eğrilikle birlikte ağrı var  ve doktor muayenesinde ek bulgular saptanmışsa MR veya bilgisayarlı tomografi ile ileri değerlendirme yapılması gerekebilir.

Skolyoz tanısı alan bir hasta için uzman doktor tarafından aileye takip ve tedavi programı oluşturulur. Takip ve tedavi programı için önemli olan iki faktör vardır. Birincisi çocuğun yaşı, ikincisi ise eğriliğin derecesidir. Küçük yaşta skolyoz tanısı alan çocukların boylarında uzama miktarı fazla olduğunda eğriliğin artma ihtimali daha yüksektir bu nedenle küçük yaştaki çocuklar daha sık takibe çağırılır. Özellikle ergenliği tamamlamış ve büyümesini tamamlamış çocuklarda takip yılda bir değerlendirme ile yapılabilir.

Eğriliğin derecesine göre skolyozu hafif, orta ve ağır olarak sınıflayabiliriz. Hafif eğriliklerin ilerlemesi  ergenlik öncesi ve ergenlik dönemindeki hastalarda 6 aylık aralıklarla alınan röntgen filmlerle takip edilir. Bu hastalara özellikle sırt ve bel kaslarına yönelik egzersizler başlanır. Büyümesini tamamlamış çocuklar hafif eğriliklerde takipte şikayetleri yok ise takip etmeye gerek yoktur.

Orta derece omurga eğriliklerinde, ergenlik öncesi ve ergenlik dönemindeki hastalar eğriliğin derecesine göre daha yakından takip edilmelidir. Bu hastalarda eğriliğin ilerleme riski daha yüksektir. Bu hastalar için özel egzersiz programı ile birlikte eğriliği düzeltici korse kullanılması gerekebilir. Kullanılacak gövde korsesi hastaya özel olarak yapılır. Bu korselerin günde 23 saat kullanılması gerekmektedir. Hastayı takip eden uzman doktorun tavsiyesine göre bu süre 14 saate kadar azaltılabilir. Orta dereceli eğriliklerde tedavinin amacı çocuğun büyümesini tamamlayıncaya kadar eğriliğin ilerlemesini azaltarak ağır dereceli skolyoz seviyesine geçmesine engel olmaktır. Bazı hastalarda yapılan egzersiz ve korse tedavisi ile omurgada eğrilik derecesinde azalma olabilmektedir fakat eğriliğin tam olarak düzelmesi beklenmez.

Ağır dereceli skolyozların erişkin yaşlarda da ilerleme ihtimali vardır. Hastanın gövdesinde bir dengesizlik oluşturabilir. Bu nedenle ilerleyen yaşlarda bu hastalarda sırt ve bel ağrılarına neden olur. Bir çok hastayı kozmetik olarak da rahatsız eder. Bu hastalarda skolyoz ameliyatı yapılması gerekebilir. Skolyoz ameliyatının bu işte uzmanlaşmış merkezlerde yapılması daha uygundur.